از نذر شیر و نان عباسعلی تا گوشت لوبیای سرکه شیره
یکی از مفاهیم ایام سوگواری محرم ادای نذر برای رفع مشکلات و گرفتاری هاست. عمومأ فردی از شیعیان دوستدار اهل بیت که به مشکلی گرفتار شده یا گرهی در کارش افتاده با خدای خود و یا ائمه معصومین عهد می بندد که اگر حاجت او برآورده شد خوراکی مشخصی را در روز تاسوعا و یا عاشورا به عنوان ادای نذر خود توزیع کند. این فرایند از قدیم الأیام در بین شیعیان محب امام حسین(ع) مرسوم بود که به واسطه گره گشائی از مشکلات شان ادای دین کنند و مثلأ عزاداران حسینی را در فلان روز خاص از محرم اطعام کنند.اگر از نذر گوسفند برای اطعام عزاداران در هیئت ها بگذریم که مفهومی عرفی و عادی در این ایام دارد از انواع نذورات ویژه و خاص محرم در شهرستان کاشان و به ویژه در روز تاسوعا پخت نان موسوم به عباسعلی است که تاربخچه دیرینه ای دارد و همان گونه که از اسم آن هم مشخص است به نام حضرت عباس(ع) پخته و در روز تاسوعا بین مردم و عزاداران توزیع می شود. کسانی که نذر نان عباسعلی دارند از شامگاه هشتم محرم به رتق و فتق تهیه لوازم پخت این نوع نان مشغول می شوند تا نذرشان برای توزیع در محافل عزاداری روز نهم محرم آماده باشد.
نذر شیر نوع دیگری از نذری دادن در ایام محرم و به ویژه روز عاشورا در کاشان و برخی شهرهای دیگر است. ناگفته پیداست که برخی از حاجت مندان این نوع نذری را به یاد و نام حضرت علی اصغر(ع) در نظر می گیرند. گفته می شود در قدیم برخی از متدینینی که صاحب گله گاو و گوسفند و اصطلاحأ دامدار بودند بنا بر اعتقادشان در روز تاسوعا و عاشورا شیر دام های خود را برای تهیه ماست و پنیر مایه نمی زدند و کل آن را نذر می کردند. در روزگار قدیم نذر حلوا قسم دیگری از نذری در ایام محرم بود، بدین صورت که کشاورزان مناطقی نظیر مزارع گلشن آباد گندم خود را آرد و با پختن حلوا نذر خود را ادا می کردند. بخشی دیگر از مردم طبقه نه چندان توانمند جامعه هم بنا به وسع خودشان و نذری که در دل داشتند، تهیه قند و چای هیئت ها را در نظر می گرفتند.
از نوع خاص غذای نذری برای اطعام عزاداران در ایام محرم کاشان هم می توان اصطلاحأ به گوشت لوبیای سرکه شیره اشاره کرد که طبخ آن از قدیم در ایام سوگواری در کاشان رواج داشت و به عنوان مثال می توان به منطقه دروازه فین و هیئت هایی مثل حسینی محله سوریجان ، حیدری حسینیه چهل تن و امام حسن(ع) مسجد محمدیان اشاره کرد که در روزهایی خاص از ایام محرم از این نوع غذای نذری برای اطعام عزاداران استفاده می کنند. گفته می شود در قدیم نوعی از گوشت لوبیای نذری که از برگه زردآلو و یا به اصطلاح همان ترشاله هم در پخت آن استفاده می شد بین مردم و عزاداران توزیع می گردید که امروز دیگر اثری از آن یافت نمی شود.
از کاشان که بگذریم در برخی روستاهای کوهستانی اطراف این شهرستان هم برخی غذاهای خاص به عنوان نذری ماه محرم پخت می شود که به عنوان نمونه می توان به آش حلیم اشاره کرد که در منطقه ای نزدیک شهر برزک موسوم به قاثوره پخت و توزیع این غذا در بین عزاداران رواج دارد.