غار نیاسر ـ غار تالار یا غار رئیس
غار نیاسر ـ غار تالار یا غار رئیس
غار نیاسر که غاری دست کن باستانی است و با نام های غار تالار یا غار رئیس یا سوراخ رئیس هم شناخته می شود در 30 کیلومتری غرب شهر کاشان و در نیاسر واقع شده است است از عجیب ترین و شگفت انگیزترین دست سازهای بشری است که به باور اکثر محققین و کارشناسان در زمان اشکانیان حفر شده اما آثاری از زمان ساسانی و سلجوقی نیز در آن پیدا شده است.
طول این غار مصنوعی یا دستکن باستانی را 950 متر و عمق آن را 60 متر برآورد کرده اند. از کشفیات درون غار نیاسر می توان به سفال و ظروف گلی مربوط به دوران ساسانی و برخی مربوط به پارت ها، سکه مربوط به دوران سلجوقیان و ایلخانیان، مجسمه سنگی سر یک قوچ و سنگ هایی شبیه سنگ آسیاب که برخی معتقدند مربوط به مراسم قربانی پیروان آیین میتراییسم است می توان اشاره کرد. علت ساخت چنین اثر بزرگی هنوز به طور قطع مشخص نیست (مذهبی، نظامی، مسکونی و …) ولی بیشترین اعتقاد بر استفاده مذهبی توسط پیروان میتراییسم (مهرپرستی) از این غار دستکن باستانی است. البته گفتنی است ازاین غار با نام های دیگری همچون سوراخ ویس یا غار ویس هم نام برده می شود و اگر این نام ها را شنیدید بدانید به این غار اشاره می شود.
غار نیاسر یا غار تالار به صورتی حرفه ای و دقیق و با مهندسی پیشرفته ساخته شد. این غار با دالان ها و راهروهای طولانی و انشعاب های فراوان به صورت شبکه ای پیچیده است که توسط جاهای متعدد به هم مرتبط می شود. غار نیاسر درون بخش آهک ساخته سکوی تالار قرار گرفته و ارتفاع دهانه آن از سطح دریا 1700 متر و مشرف نیاسر است. این غار دارای ساختمانی پیچیده و تو در توست. غار نیاسر دارای کانال های دست کنده و تعدادی چاه است. مقطع کانال ها به شکل مربع و ابعاد آنها در بخش های مختلف، متفاوت است.
درون این چاه ها و در دو وجه مقابل هم چاله هایی برای نهادن دست و پا در سنگ ها کنده شده که عبور از آنها را آسان می کنند. عمق چاه های غار نیاسر، که دارای مقطع مربع شکل و ابعاد حدود 5/1 متر هستند، از 2 تا 10 متر متغیر است. از دیگر عوارض موجود در غار، دو راهی ها و سه راهی هایی هستند که فقط یکی از آنها بازدیدکننده را به انتهای غار راهنمایی می کند و سایر مسیرها انحرافی و گمراه کننده اند.