نوستالژی با طعم " ترانه های قدیمی"
بامداد ماچیانی/ تئاتر هویت فرهنگی یک ملت است.این جمله که از یونان باستان برجا مانده است تا به امروز سر مشق بسیاری از مسئولین فرهنگی ملل گوناگون بوده است. در رتبه بندی های مختلف فرهنگی،تئاتر همیشه و همه جا نقش موثری داشته است و بعنوان یکی از مهمترین شاخصه های فرهنگی یک جامعه محسوب میشود.در قوانین جهانی فرهنگ و هنر، وجود سالن های تئاتر و سینمای فعال ،یکی از ارکان برتری فرهنگی یک شهر و یا یک کشور محسوب میشود.اما تئاتر تنها در عمارت های مجلل آکروپولیس یونان باقی نماند و راه به دل شهر و سالن های تئاتر باز کرد.اما تئاتر هنری مردمی ست و پویایی ویژه خود را دارد،زین سبب به دل خیابان ها،مدارس و دانشگاه ها کشیده شد تا بیش از پیش به مقصود خود نزدیک شود و در غنی سازی فرهنگ مردمی تلاش شایان توجهی داشته باشد.
دانشگاه کاشان نیز از این قافله ی فرهنگی جا نمانده است و با پتانسیل هنری بالا و به کمک پیش زمینه ی فرهنگی شهر کاشان،دستی بر این آتش برده است.دانشجویانی که برای جامعه ای بهتر و اخلاقی نیکوتر پا به روی صحنه های تئاتر میگذارند و خاک صحنه میخورند تا مبادا دیگر گرد و غباری بر تن فرهنگ و هنر این مرز و بوم بنشیند.
و اما سه شنبه شب و در آخرین شب از اجرای تئاتر "ترانه های قدیمی"،ما نیز همراه دانشجویان کاشان به تماشای این نمایش بی نظیر نشستیم.اما آنچه که این نمایش را بیش از پیش جذاب کرده بود تلفیق موسیقی و تئاتر در کنار یکدیگر بود.این دو هنر گران بها در یک شب بی نظیر دست به دست هم دادند تا آمفی تئاتر دانشکده علوم انسانی کاشان، دیگر جایی برای سوزن انداختن هم نداشته باشد.
دقایقی پیش از اجرا،به سراغ خواننده ی این نمایش جناب آقای فتاح سجادی رفتیم.کسی که نامش چندین سال است که با نام موسیقی دانشگاه کاشان گره خورده است.فتاح سجادی سرپرست خانه ی موسیقی دانشگاه کاشان،جوانی با استعداد و خوش صداست که در میزان محبوبیتش باید گفت کافیست نامش در یک بروشور تبلیغاتی دیده شود و در کسری از ثانیه خیل هوادارانش به سوی محل اجرای وی سرازیر میشوند.در میان مشغله های کاری و تمرین های متمادی،با خوشرویی تمام در خواست ما را برای مصاحبه پذیرفتند.
* جناب سجادی بسیار ممنون از اینکه دعوت ما را برای مصاحبه پذیرفتید.شما بعنوان یک خواننده ی مطرح در سطح شهر کاشان شناخته میشوید،به نظر شما تلفیق موسیقی و تئاتر چه تاثیری در باروری بیشتر این دو هنر خواهد داشت؟
*تئاتر و موسیقی دو هنر مستقل و صاحب سبکی هستند که هر کدام برای خود مولفه های جداگانه ای دارند اما امروز و در این مقطع زمانی باید بگویم که تئاتر کاشان و خصوصا تئاتر دانشجویی کاشان دوره ی رشد و پویایی خود را سپری میکند و این خود امری قابل توجه است.در خصوص این کار اگر بخواهم بگویم باید خاطر نشان کنم که طبق قوانین جدید الحاق شده،موسیقی به تنهایی و بعنوان یک اجرای مستقل نمیتواند در سالن های دانشگاه به اجرا بپردازد و از این رو حضور ما در نمایش ها و یا جشن ها صرفا دو هدف دارد،یکی عرضه ی هنر موسیقی و دیگری استفاده از پتانسیل هنری جوانان و آشتی دادن جوانان با موسیقی فاخر ایرانی ست.
چندین ماه پیش و از دل یک کارگاه تئاتر تعدادی جوان زیر نظر یک استاد خبره تئاتر جناب احمد پناه گرد هم آمدند و طی یک دوره آموزشی مقدمات تئاتر را روی نمایش نامه ی "ترانه های قدیمی" نوشته ی آقای محمد رحمانیان از کارگردانان صاحب سبک تئاتر، آموختند.
همانطور که مستحضرید این کار پیش از این در نمایشخانه های تهران به روی صحنه رفته است و اجرای موسیقی این کار بعهده ی آقای زندوکیلی (خواننده)و آقای سامان احتشامی بعنوان نوازنده پیانو بوده است،اما امروز ما برای هر اجرا یک ساز متفاوت داریم. و این تدبیر نیز برای دعوت و تشویق جوانان علاقمند به موسیقی در دانشگاه کاشان انجام شده است.
تنظیم های جدید نیز رنگ و بوی جدیدی به این کار داده اند. از نظر بنده تنوع های اجرایی میتواند بسیار مفید واقع شود.زیرا در این محدودیت ها باید کاری کرد که از یک سو رضایت دانشجویان و مخاطبان را داشته باشیم و از سوی دیگر در چارچوب قوانین به معرفی موسیقی بپردازیم.موسیقی دانشگاه کاشان مهجور واقع شده است.
*به گفته خودتان،موسیقی نمیتواند بعنوان یک هنر مستقل و در یک اجرای مستقل به روی صحنه برود،اما با این اوصاف باز هم ما شاهد آنیم که موسیقی دانشگاه کاشان با تمام محدودیت ها هر روزه فعال تر و پویا تر به کار خود ادامه میدهد.یقینا تدابیر شما بعنوان سرپرست کانون موسیقی در این راه موثر بوده است.
*ببینید سوالی که همیشه از خودم میپرسم اینست که اگر هنر موسیقی را درست عرضه نکنیم،چه جایگزینی برای آن وجود خواهد داشت.کانون موسیقی دانشگاه آنقدر دقیق و صحیح به مسیر خود ادامه داده است که در طول سالیان اجراهای خارج از دانشگاه نیز مورد پیشنهاد آن بوده است و فعالیت های گسترده ای در خارج از دانشگاه انجام داده است.و این مهم را مدیون دو شناخت فراگیر در بین دانشجویان هستیم.یک شناخت مخاطب دو شناخت نوع موسیقی که عرضه میکنیم.ما هدفی والا به نام مناسب خوانی در عین فاخر بودن را به طرز احسن به اجرا گذاشتیم.مخاطبان ما از همه طیف دوستداران موسیقی هستند ما همیشه سعی بر آن داشتیم که با تلفیق موسیقی و بخشیدن رنگ نو به موسیقی ایرانی،مخاطبان را سر حال بیاوریم و آنان را با این موسیقی آشتی بدهیم.
آنچه که واضح است این است که یقینا با اجراهای محدود نمیتوان مخاطبان کثیری را گرد هم آورد اما تا به امروز آنچه جمعیت سالن ها به آن گواه میدهد نشان از آشتی دانشجویان با موسیقی فاخر است.
*کمی پا فراتر بگذاریم،شما بعنوان دبیر کانون موسیقی،واقف بر این امر هستید که موسیقی تنها در صدا و ریتم خلاصه نمیشود،ادبیات و علوم دیگر انسانی نیز در این امر دخیل هستند.یقینا دانشجوهایی داریم که محققند و یا صاحب آثاری نو هستند.چه تلاشی در زمینه ی جذب این عزیزان داشته اید.
*حقیقت را بگویم،صفر.زیرا ما در ثباتمان فعلا نیاز به گردهم آوری همان موافقت های اداری داریم.اما این را هم باید در نظر بگیریم که برای رشد یک مجموعه نیاز به حمایت دو طرفه میباشد.ما به طبع به تنهایی قادر به جمع آوری همه ی استعداد ها نیستیم،بلکه این استعداد ها هستند که باید حضور پیدا کنند،بیایند و خودشان و کارشان را به ما معرفی کنند و ما نیز قطعا با آغوش باز آن ها را خواهیم پذیرفت.کانون موسیقی متعلق به همه ی دوستداران است.خانه ی موسیقی دوستان و موسیقی دانان است.درب این خانه به روی همه ی علاقمندان باز است.باید بیایند و فعالیت کنند.
*ممنون از اینکه وقتتان را به ما اختصاص دادید،بنده و تمام همکارانم در مردم سیلک روزهای پر از موفقیت و شادی برای شما و کانون موسیقی دانشگاه کاشان آرزومندیم.
*ممنون از هفته نامه ی مردم سیلک بابت توجه و پوشش مسائل دانشگاه،بنده نیز آرزوی موفقیت برای شما و همکارانتان دارم.
مصاحبه ی دوستانه با جناب سجادی نور امیدی در دل ما زنده کرد که آینده ی فرهنگ و هنر کاشان روز به روز بهتر شود.حال زمان آغاز اجرای نمایش بود،تعداد کثیر تماشاگران و وجود میهمانان ویژه ی اجرا،حال و هوای خاصی به سالن بخشیده بود.
ترانه های قدیمی یک اجرای درام تراژدیک از حال و روز مردم اطرافمان بود.از جانبازی که به رسم رفاقت بر پیمان خود وفا کرده بود.از مادری که در غم فرزندش میسوخت،از کافه داری که خاطرات سالها زندگی با مردم برایش پر ز غصه شده بود.ترانه های قدیمی تنها یک تئاتر نبود،یک زندگی بود.بریده هایی از گوشه کنار این کشور،که هر کدام یک سینه درد برای گفتن داشتند.سالن محو اشک و لبخند بود.موسیقی فوق العاده با بازی باورپذیر دانشجویان جوان همه را برای یک ساعت هم که شده به تامل در زندگی واداشت.
از دیگر مزیت های این اجرا همراهی مردم با ترانه ها بود،آن ها نیز ساز دلشان را کوک کرده بودند و با غم ها میخواندند و با شادی ها اشک شوق میریختند.تماشاچیان همکاری فوق العاده ای از خود نشان دادند گویی در سالن تئاتر شهر تهران به تماشای تئاتر نشسته ایم.هیچ گوشی موبایلی مزاحم اجرا نشد.هیچکس سالن را بی مورد ترک نکرد و هیچ صدای اضافی از مردم به گوش نمیرسید.
و اما آخر با ترانه ی " ای ایران،ای مرز پرگهر" ای نوای دانشجویان ایران زمین بود که با تمام وجود خود نوای ایرانی بودن را با افتخار سر میدادند.
پس از اجرا،با استقبال گرمی از طرف کارگردان و سرپرست این اجرا مواجه شدیم.با وجود تمام خستگی ها،در کنار ما به صحبت پرداختند.برایمان از شکل گیری این ایده گفتند و کمی هم حرف دل زدیم.
آقای حامدی دبیر کانون تئاتر دانشگاه کاشان که خود نیز یکی از بازیگران این تئاتر بود در باب شکل گیری این اجرا توضیحاتی بیان کردند:"جناب آقای احمد پناه یکی از اساتید تئاتر چند ماه پیش یک کارگاه بازیگری تئاتر در دانشگاه کاشان برگزار کردند و از میان افراد حاضر در کارگاه افرادی را بعنوان استعداد بازیگری شناسایی کرده و دوره های متعدد تئاتر را با آنان کار کردند.
حاصل این کارگاه ها بازخوانی نمایش ترانه های قدیمی بود که در سطحی گسترده و در سه شب در دانشگاه کاشان برگزار گشت و از این بین بازیگران صفر کیلومتر تبدیل به نقش آفرینانی شدند که شاهد حضور قدرتمند آنان بر روی صحنه بودید."
وی در باب حمایت ها و موانع نیز یادآور شد " دانشگاه کاشان پتانسیل هنری بالایی دارد هر چند که موانع همیشه وجود دارد اما این موانع عمدتا به این منظور طراحی شده اند که مانند فیلترهای اصلاح کننده عمل کنند تا آنچه که مخاطب میبیند مورد پسند و در شان یک دانشجو باشد."
شب آخر اجرا عمدتا با دیده بوسی ها و سلفی گرفتن ها خاتمه می یابد اما در این بین سعی کردیم با چند تن از بازیگران این اجرا نیز صحبتی داشته باشیم.که هر کدام با اشتیاق تمام اعلام به همبستگی برای آینده ی روشن تئاتر کاشان کردند.
در آخر نیز اعضای گروه تئاتر ترانه های قدیمی در یک عکس یادگاری از حضور مردم سیلک و تهیه ی گزارش قدردانی کردند و پوشش رسانه ای آن را نقطه ی قوتی برای ادامه ی راه دانستند.