قانون کار را می توان با ارزش ترین دستاورد کارگران طی دهه ها تلاش و مطالبه گری برای دستیابی به حقوق حداقلی خود دانست. این قانون گرچه ایرادات بسیار دارد، اما اگر کامل و بند به بند اجرایی شود، می تواند زندگی بهتری برای طبقه کارگر به ارمغان آورد.
29 آبان ماه به رسم همیشه مسئولین حوزه کار و کارگری، تریبونی برای خود دست و پا کرده و از عملکرد خود تمجید می کنند. سخنانی که برای کارگران هیچ وجه خوشایندی ندارد جزمثال بارز خود گفتن و خود خندیدن و خود مرد هنرمند بودن.
در این زمینه می توان به اظهارات رئیس اداره کار و رفاه اجتماعی کاشان به مناسبت ساگرد تصویب قانون کار اشاره کرد. وی گفته است : «در خصوص قانون کار، اصل مهم اجرای صحیح آن است تا به دور از هرگونه افراط و تفریط اعمال و پیاده شود، زیرا هم منافع تولیدکنندگان و شرایط معیشتی کارگر تأمین شود.»
در پاسخ به این اظهارات باید گفت: آری، اجرای قانون مهم است، اما چه کسی مسئول اجرای صحیح قانون کار می باشد؟ به افکار عمومی پاسخ دهید چه تعداد ازمراجعین اداره کار، با کسب رضایت و نتیجه از این اداره خارج می شوند.
شما خود را حامی حقوق کارگران و تولیدکنندگان می دانید ولی پاسخ دهید در دوران سخت کرونا جنابعالی چه حمایتی از کارگران داشته اید؟ جز اندک حقوق بیکاری که سال ها از جیب کارگران برداشت کرده اید، امروز با منت به آنها پرداخت می کنید.
رئیس اداره کار و رفاه اجتماعی کاشان، چرا به بهداشت و سلامت کارگران بی اهمیت هستید؟ کارگری که در ایام قرنطینه کرونایی ، مجبور به حاضر شدن در محل کار است به واسطه ارتباط با همکار بیمارش، مبتلا به ویروس کرونا شده و مجبور است چند هفته ای را در بیمارستان سپری کند.
آقای رمضانی، شما در قالب کدام گفتمان از بهبود کسب و کار و جهش تولید سخن می گوید، حال آنکه وظیفه شما تولید نیست، بلکه صیانت از تولید است. بدانید حرکت به سمت جهش تولید و بهبود کسب و کار بدون حمایت موثر از نیروی کار امکان پذیر نیست.
آقای رمضانی، با همه تفاصیل باید بگویم، تصدی گری دولت بر امورکار و رفاه اجتماعی، هیچ نفعی برای کارگر نداشته جز یک سرکوبگری سیستمی. دولتی ها نه از کار و تولید درک درستی دارند و نه از جایگاه کارگر در زمینه بهبود کسب و کار. چراکه این نوع تصدی گری مهر تاییدی بر زیاده طلبی طبقه سرمایه دار بوده است.
رونق تولید و یا جهش تولید، بدون عادلانه شدن دستمزد و امنیت شغلی کارگران که بارها مورد تاکید رهبری بوده است تحقق نمی یابد. لذا اگر قرار باشد اوضاع کسب کار بهبود یابد و تولید شتاب گیرد، لازمه آن بازنگری در سیاست های اقتصاد و قوانین دست وپاگیر دولت است و نه پائین نگه داشتن دستمزد کارگران که تنها 10 درصد از هزینه تولید را شامل می شود.
البته ناگفته نماند، تنزل دادن مطالبات کارگران در حد دستمزد و معیشت، اجحاف در حق این عزیزان خواهد بود. چرا که خواست اصلی آنها اجرای صحیح تمامی دویست و سه ماده قانون کار می باشد. که با گذشت 30 سال از تصویب، هنوز اجرای نشده است.
لازم است برخی از مواد قانون کار که سالهاست کارگران برای اصلاح ویا اجرای آن مطالبه گری می کنند را خدمت مسئولین بازگو کنم.
امنیت شغلی و قرارداد کار
امنیت شغلی بزرگترین دغدغه کارگران است. قرارداد موقت و سفید امضاء، باعث به خطر انداختن امنیت شغلی کارگران شده است. به واسطه نبود قرارداد دائم، کارفرمایان با زیاده طلبی شرایط دلخواه خود را به کارگران تحمیل می کنند. ماده 7 قانون کار یکی از مواد اعتراضی کارگران است، که آنها نسبت به ذکر شدن قرار داد موقت در این ماده توسط قانون گذار معترض هستند. که انتظار می رود قانون گذار بار دیگر در آن تجدید نظر داشته باشد.
حق السعی کارگران
فاصله طبقاتی طی سال های گذشته 17 برابر شده است. سبد معیشت خانوار بیش از 8 میلیون شده است. اجرای نشدن اصل 41قانون کار طی سال های گذشته معیشت و جایگاه اقتصادی کارگران را به خطر انداخته است.
طبق این ماده، مزد کارگران باید سالیانه براساس دو شاخص نرخ تورم و سبد معیشت خانوار افزایش یابد، اما طی سی سال گذشته، هرگز این دو شاخص در تعیین دستمزد، به طور دقیق و همزمان رعایت نشده است.
کما اینکه در مذاکرات مزدی ۹۹، نرخ تورم رسمی نیز در تعیین دستمزد در نظر گرفته نشد و علیرغم اینکه نرخ تورم، حدود ۴۲ درصد بود، حداقل مزد کارگران فقط ۲۶ درصد افزایش یافت.
حال آنکه افزایش قیمت کالاها با مجوز دولت بیش از 200 درصد است. این سهل انگاری مسئولین، بار مالی زیادی به کارگران تحمیل می کند.
شرایط کار زنان
امروزه زنان به دلیل عدم تکافوی درآمد حقوق همسر برای پاسخ‌گویی به نیاز های معیشتی اعضای خانواده، به ضرورت در کارخانه های ریسندگی و صنعتی مشغول به کار می شوند. متاسفانه شاهد هستیم زنان به دلیل زیاده خواهی کارفرمایان و اهمال کاری اداره کار، تا کنون از مزایای ماده 75 بهره ای نبرده و متحمل صدمات جسمی و روحی زیادی شده اند.
قانون کار از اشتغال مولد و اهمیت دانش فنی کارگران
پای درد و دل تولید کنندگان فرش ماشینی که می نشینیم، از نبود کارگران حرفه ای در زمینه تولید فرش و نگهداری تجهیزات سخن می گویند و از طرفی کارگران از نبود آموزش مناسب در زمینه افزایش تخصص و ارتقاع شغلی گلایه می کنند. حال آنکه طبق ماده 107 به منظور اشتغال مولد و مستمر جویندگان کار و نیز بالا بردن دانش فنی کارگران ، وزارت کار و امور اجتماعی مکلف به فراهم نمودن امکانات آموزشی لازم شده است.
خدمات درمانی رفاهی کارگران
خدمات بهداشتی و درمانی ارائه شده توسط دولت، کیفیت مناسبی نداشته و کارگران مجبور به استفاده ازخدمات آزاد می باشند و از سوی دیگر خانواده کارگری به عنوان تنها قشر جامعه، از حداقل خدمات تفریحی ارزان قیمت بی نصیب است.
در پایان بگویم، کارگران، بخش جدایی ناپذیر تولید هستند. توجه به رفاه و کیفیت زندگی آنان یعنی رسیدن به تولید مطلوب. به طور مثال در کشور های غربی کارگران با سهم 45 درصدی خود در هزینه تولیدکالا، کیفیت و رونق تولید را به این کشورها هدیه داده اند.