هنر شجریان، احیای موسیقی سنتی و برجسته کردن شعرای کهن ایران بود

هفدهم مهر بود که جان از تن موسیقی ایران رفت. خبری که با توجه به حال عمومی خنیاگر بزرگ و محبوب پارسی زبانان، مدتها همه گوش به زنگ آن بودند در این روز منتشر شد تا فضای مجازی چند روزی تحت تأثیر این رخداد باشد. استاد محمدرضا شجریان بدون شک پرآوازه ترین چهره تاریخ موسیقی ایران است و بی مناسبت ندیدیم تا در گفت و گو با استاد امین الله رشیدی (یکی از هنرمندان خوشنام و کاشانی موسیقی سنتی ایران) که پیش از استاد شجریان پای در رادیو گذاشت، دیدگاه ها، نظرات و شاید خاطراتش از خسرو آواز ایران را با ما و مخاطبان در میان بگذارد.
استاد رشیدی خوانندگی اش در رادیو را سال 1327 آغاز کرد و تاکنون نیز بیش از 120 آهنگ ساخته است. کسی که به گفته خودش اولین خواننده‌ای بوده که بر اساس نت می‌خوانده.

به نظر شما جایگاه استاد شجریان در فرهنگ و هنر ایران کجاست؟
نخست این که من از درگذشت ایشان به شدت متأسف و اندوهگین هستم. استاد شجریان حق بزرگی بر گردن موسیقی ایران دارد. ایشان با صدای فاخر و خوب خود از بهترین خوانندگان و محافظان موسیقی اصیل و سنتی ایران بودند و اگر مردم در این چند دهه به موسیقی سنتی اقبال نشان دادند، بخش بزرگی از آن مدیون استاد شجریان است. من البته در کتاب سومم-یادداشت ها و خاطرات امین الله رشیدی-درباره تعداد زیادی از هنرمندان معاصر ایران، نکته ها و مطالبی گفته ام که استاد شجریان هم از آن جمله اند.
این که منشأ اقبال مردم به موسیقی سنتی را استاد شجریان می دانید از کجاست؟  
ببینید موسیقی سنتی ایران تا قبل از اواخر دهه 30، بیشتر در آواز خلاصه می شد اما با روند مترقی موسیقی، مسؤلان وزارت فرهنگ و هنر وقت و متولیان رادیو احساس کردند مردم دیگر به موسیقی ایرانی از نوع آواز اقبال ندارند لذا تصمیم گرفتند موسیقی سنتی را احیاء کنند. 
من خوب خاطرم هست که سال 38 احیای موسیقی سنتی به موسی خان معروفی و رکن الدین مختاری از اساتید موسیقی سنتی سپرده شد بدین نحو که نخست ویژگی های 7 دستگاه موسیقی سنتی را به شکل مکتوب و کتاب درآوردند. 
سال 42 این اتفاق رخ داد تا میراث مکتوب موسیقی ایرانی در گنجه ی هنری ایران حفظ شود. در وهله بعد راه برای خوانندگان تازه کار و مستعد در رادیو باز شد.

تازه کارها چه کسانی بودند؟ 
هنرمندانی مانند استاد بنان که خواننده ای اصیل و البته از همان نسل گذشته بودند و آقای گلپایگانی و سپس شجریان با تصنیف خوانی باعث شدند تا موسیقی سنتی ایران هوادار پیدا کند. از این جهت جایگاه و سهم استاد شجریان قابل ارج‌داشت است چون از اواخر دهه 40، ایشان تأثیر زیادی در احیای موسیقی ناب ایرانی داشت به ویژه که در رادیو هم فعال شدند. 

برخی استاد شجریان را عامل اقبال مردم به شعرای کهن ایران می دانند. این درست است؟ 
نکته بعدی همین است. بله. ایشان با خواندن غزلیات حافظ و رباعیات خیام و .. شعر کهن ایرانی و شاعران متأخر این سرزمین را زنده کرد. به طور مثال ایشان در جشن هنر شیراز و در 20 سالگی، به بهترین وجه و همزمان هم هنر والای خود را نشان داد و هم جایگاه شعر حافظ را برجسته کرد. البته ایشان آثاری از شعرای معاصر مانند اخوان هم دارد.

از استاد شجریان خاطره ای هم در ذهن دارید؟ 
سالها پیش- به نظرم دهه 50 بود- یک روز که برای عیادت استاد بنان رفته بودم استاد شجریان را هم که بدین منظور آمده بود، دیدم. محمدرضا شجریان که خواننده ای نوپا بود به محض برخورد با من ضمن خوشرویی و احترام گفت: من در جوانی همیبشه شنونده صدای شما در رادیو بودم.