همراه بازنشستگان در میدان کمال الملک؛ غروب یک روز تابستان و گپی با جوانان قدیم

شاید شما هم دیده باشید نزدیک غروب که می شود، افراد مُسن در پارک ها و میادین شهر جمع می شوند و به صحبت با یکدیگر می پردازند. یکی از این مکان ها، میدان کمال الملک است که به خاطر وجود فضای سبز و درختان زیبا، همه روزه شاهد حضور بازنشستگان است. جوانان قدیم، اکنون پا به سن گذاشته اند و دارای کوله باری از تجربه اند. مدت کوتاهی به میان شان رفتم تا حال و هوای این دوره از زندگی را از آنها بپرسم.
محمد آقا 54 ساله، بازنشسته کارخانه پوشاک قهرود است. چهره اش بیش از سن و سالش نشان می دهد. شاید به علت سختی ها و ناملایمات روزگار است که هر پدری با آن دست و پنجه نرم می کند. به نظر می رسد مرد آرام و کم حرفی است.
او می گوید: «ماهانه 2 میلیون تومان حقوق می گیرم و 2 فرزند دارم. در حال حاضر، اجاره نشین هستم و ماهی 600  هزار تومان اجاره می دهم.»
در کنار او، فرد دیگری بنام اصغر آقا حضور دارد که 61 سال از خدا عمر گرفته و بازنشسته کارخانه قالی است. معلوم است اگر کسی با او وارد صحبت شود، تا فردای قیامت هم حرف برای گفتن دارد!
او نیز می گوید: «صاحب 3 فرزند هستم و یک خانه کلنگی و قدیمی دارم. به خاطر حادثه ای که در زمان کار برای دستم اتفاق افتاد، با 20 سال خدمت از کارافتاده و بازنشسته شدم.»
او در ادامه اضافه می کند: «از نظر اقتصادی این حقوقی که به ما می دهند بیشتر برای زنده ماندن است تا برای زندگی کردن!»
اصغرآقا در حالی که سر صحبت را به سمت مدیریت کشور در زمان گذشته و جدید سوق می دهد، به شخصی اشاره می کند و می گوید: «آن مرد را می بینی؟ او زمانی در شهربانی خدمت می کرده است. اگر خواستی، با او هم صحبت کن.».
به سراغ آن مرد می روم. از دور، سبیل های تاب داده اش کاملاً مشخص است. نامش آقا ابراهیم، 60 ساله و دارای 6 فرزند است. از شغلش می پرسم. می گوید: «قالیبافی می کنم و بیمه آزاد می دهم» در آن لحظه با یک حس کنجکاوی دوباره می پرسم: «اما من شنیده ام شما زمانی در شهربانی بوده اید؟!»
او با شنیدن این سؤال، مکث کوتاهی می کند. ولی دوباره همان پاسخ قبل را تکرار می نماید.
در کنار او شخص دیگری هم نشسته است. اسمش سید حمید آقا، 60 ساله و صاحب 6 فرزند و بازنشسته کارخانه حریر و مخمل می باشد. به سؤالاتم بسیار کوتاه و بدون هیچ توضیح اضافه ای پاسخ می دهد. لحن عجیبی بین حالت جدی و شوخی دارد که همین باعث دشواری در گفتگو می شود. از حال و هوای بازنشستگی از او می پرسم. می گوید: «حال و هوای بازنشستگی خیلی خوب است! یک جور مفت خوری است!» از پاسخش متعجب می شوم..!
بعد از این چهار نفر، با دو نفر دیگر هم که آنجا هستند، می خواهم گفتگو کنم. اما آنها با اشاره دست و سر نشان می دهند که حال و حوصله صحبت کردن ندارند.
از آنهایی که آنجا هستند، یک سؤال مشترک می کنم:
«اینکه به جوان ها می گویند الهی پیر شوی، دعا است یا نفرین؟»
جالب است اگر بگویم همه -به جز یک نفر- در این باره اتفاق نظر دارند که: «این جمله، نفرین است! چون بازنشستگی دورۀ درد و رنج است».
آن یک نفری هم که نظر مثبتی دارد، سید حمیدآقا است! همان کسی که حالت جدی و شوخی به خود گرفته! او آن جمله را به حساب این می گذارد که یعنی «الهی جوان مرگ نشوی».
خلاصه، اکثر گفتگوهایی که میان ما انجام شد حول و حوش «اقتصاد» چرخید. اینکه گوشت و حبوبات گران شده است و جوان ها برای ازدواج با مشکلات زیادی از جمله «کار» روبرو هستند.
در مدتی که کنارشان نشسته بودم، احساس کردم آنها نیاز به امید و نشاط و آرامش بیشتری دارند. البته کسی توقع ندارد که آنها شور و حال یک جوان بیست ساله را داشته باشند. به هر حال، هر سنی خصوصیات و مقتضیات زمان خودش را می طلبد. بازنشستگان منبعی از تجربه اند و سرد و گرم روزگار را چشیده اند. لازم است تدبیری صورت گیرد تا دغدغدهای آنها حداقل در زمینه اقتصادی کم شود.