علی جاویدپناه/ در حال حاضر تعداد روزنامه فروشی های فعال در سطح شهر بسیار اندکند. در دو سال اخیر، برخی از آنها به طور کلی یا تعطیل شده یا اگر هم فعالیتی می کنند از خیر فروش روزنامه گذشته اند و به عرضۀ دخانیات و مواد خوراکی مشغولند. اما در این میان، هنوز تعداد انگشت شماری از دکه ها هستند که با وجود سختی های فراوان به کار خود ادامه می دهند. 17 مرداد -روز خبرنگار- فرصت مناسبی است تا وضعیت آنها را از زبان خودشان جویا شویم...
* مهدی صفّاری، (جنب بیمارستان متینی) با 19 سال سابقه می گوید:
مشتری هایی که برای خرید روزنامه می آیند، اکثراً بازنشسته یا فرهنگی هستند. الآن روزنامه هایی که قیمت شان هزار تومان است، بیشتر مورد استقبال قرار می گیرند. ولی روزنامه هایی که پنج هزار تومان قیمت دارند، در این اوضاعِ گرانی، کسی آنها را نمی خرد. الآن بیشتر روزنامه ها را به عنوان باطله رد می کنیم. اگر در روز، مثلا 15 تا روزنامه ایران و 20 تا جام جم بفروشم، یک زمانی 100 تا از اینها را می فروختم.
البته دوشنبه ها و چهارشنبه ها، فروش روزنامه جام جم به خاطر ضمیمه اش خوب است. پنجشنبه ها هم تقریباً روزنامه بهتر فروش می رود. چون فردایش تعطیل است و مردم می خواهند سرگرم باشند. حالا که اینترنت آمده، مردم بیشتر راغبند خبرهایی که فردا در روزنامه می آید، شب قبلش در اینترنت بخوانند. الآن روزنامه 10 درصد سود دارد که خیلی ناچیز است. واقعا مردم دل و دماغ روزنامه خواندن برایشان باقی نمانده است.
چون هم گران است و هم بعضی از مطالبش تکراری است. برخی از روزنامه ها، یک ماه روی یک سوژه کار می کنند که به نظرم ضرورتی ندارد. اگر روزنامه را با قیمت مناسب دست مردم بدهند و محتوایش را بیشتر کنند و کمی اطلاع رسانی کنند و جدول هم داشته باشد از آن استقبال می شود.
* علیرضا ناظری، (کیوسک میدان معلم) با 25 سال سابقه بیان می کند:
فروش روزنامه، تقریباً صفر است. روزنامه، درصد کمی از سبد خانوار را تشکیل می دهد. با آمدن موبایل و شبکه های مجازی و اینترنت و سایت ها، مردم تغییر ذائقه داده اند و از رسانۀ نوشتاری به سمت رسانۀ مجازی کوچ کرده اند. زمانی از روزنامه کیهان و اطلاعات شروع شد و بعد به روزنامه هایی مثل سلام، فتح، مشارکت، بیان، انتخاب، عصر آزادگان و مجلۀ صبحِ امروز رسید.
مطبوعات در سال 76 تا 84 اوج گرفتند. مثل هواپیمایی که اوج می گیرد. آن موقع، دوران درخشان و طلایی مطبوعات بود. از لحاظ فرهنگی، جامعه یک تغییر و تحول و صعود و جهشی پیدا کرد. آن هواپیمایی که مثال زدم و گفتم که اوج گرفته بود، الان ته درّه است! تلفاتش هم این است که کیوسک های روزنامه فروشی یکی یکی بسته شدند.
آن هایی که در ابتدا کیوسک ها را گرفته بودند دغدغه فرهنگی داشتند و کار مطبوعاتی می کردند. من خودم دست به قلم بودم و زمانی در ماهنامه طوبی می نوشتم. الآن روزنامه ها را برای شیشه پاک کردن یا ته جعبه میوه یا سبزی فروشی یا بوتیک فروشی و کیف فروشی می برند. درباره روزنامه های محلی، من عقیده دارم که آن مطبوعاتی های حرفه ای و قدیمی، دیگر هیچکدام شان نیستند.
البته الآن مطبوعات محلی نیز می توانند دامنه کارشان را در شهر زیاد کنند. فقط کمی خلاقیت می خواهد. انعکاس مسایل اجتماعی و به روز، بیان اتفاقات و مشکلات شهر، مصاحبه با کاسبان محلی، بررسی شرایط زندگی مردم در زمان حاضر و قدیم، از موضوعاتی هستند که می توان روی آنها کار کرد.
* جواد زوّاری، (مغازه روزنامه فروشی میدان امام حسین) با 29 سال سابقه می گوید:
مقدار فروش نسبت به قبل بسیار کم شده است. کلاً موقعی که فضای مجازی آمده روزنامه ها تحت تأثیر قرار گرفته اند. در دوره خاتمی، مردم برای خرید روزنامه در صف می ایستادند. بعد از آن که برخی روزنامه ها را بستند، میزان فروش ما کم شد. فضای مجازی هم که آمد، کلاً همه به طرف آن رفتند. فقط وقتی یک طرحی در کشور اعلام می شود، فروش روزنامه کمی بالا می رود. ولی باز، آن شور و حال قبل را ندارد. در حال حاضر، مشتری های قدیمی و یومیه که از قدیم روزنامه می خریده اند الآن هم هستند.
ولی از وقتی که کرونا آمده مشتری های یومیه هم دیگر نمی آیند. چون اکثرشان مسن و میانسال به بالا هستند و به خاطر سن شان از خانه بیرون نمی آیند.
الآن اخبار را آنلاین از فضای مجازی می گیرند و دیگر صبر نمی کنند فردا بیایند روزنامه بخرند. فروش روزنامه های محلی هم کم شده است. قیمت روزنامه ها هم افزایش داشته است. زمانی 100 تا مجله خانواده سبز می آوردیم، اما الآن 10 تا 15 تا می آوریم. روزنامه هایی که تیترهای حوادث یا هیجانی می زنند بیشتر فروش می روند.
* حسین یزدی، (کیوسک میدان کمال الملک) با 10 سال سابقه اشاره می کند:
در روز، 40% روزنامه هایی که می آوریم را می خرند و بقیه اش باطله می شوند. هر روز تعداد زیادی دختر و پسر می آیند در مورد «کار»، سراغِ روزنامه می گیرند. کلاً در روز حدود 50 تا روزنامه مثل جام جم، ایران، خبر ورزشی و کیهان می فروشم. البته بستگی به جا و مکان دکّه هم دارد. اگر من مدیر مسئول یک روزنامه بودم، موضوعاتی در مورد «کار» را پیگیری می کردم. اگر مردم پول داشته باشند و کار کنند خیلی از موضوعات مملکت مثل دزدی، اعتیاد و بی بند و باری حل می شود.
* علی صادقی، (کیوسک میدان پانزده خرداد) با 4 سال سابقه بیان می کند:
با توجه به گرانی کاغذ، خیلی از مشتری هایمان کم شده است. روزنامه که گران می شود به نسبت مشتری هم کم می شود. مردم اکثراً روزنامه کار و کارگر می خرند. به خاطر مشخص شدن دستمرد حقوق بازنشستگان خیلی فروش داشته است. هر روزنامه ای که تیتری برای حقوق بازنشستگان می زند فروش زیادی پیدا می کند. روزنامه های ورزشی بعد از مسابقات، فروش خوبی دارند.
اکثر مراجعین دنبال خبرهای روزند.
بیشتر مشتری ها در سنین بالا هستند و قشر جوان اکثراً دنبال روزنامه های ورزشی اند. روزنامه هایی که دنبال مشکلات مردم باشند مورد توجه قرار می گیرند.
یعنی واقعاً مردم هر جا که ببینند دمی از مشکلاتشان زده می شود بیشتر دنبال می کنند.
و اما نتیجه..
آنچه در بالا گفته شد، نشان می دهد که وضعیت مطبوعات شهر، چندان مطلوب نیست. رسانه های مکتوب و کیوسک های مطبوعاتی برای روی پا ماندن، نیاز به حمایت دارند.
امیدواریم مسؤولان دلسوز، در این باره فکری کنند و چاره ای جویند!